Tuyển tập phóng sự ảnh của Tim Page, một trong những nhiếp ảnh gia nổi tiếng về chiến tranh Việt Nam. Ông từng bị thương nhiều lần khi tác nghiệp, những bức ảnh có sức truyền tải mạnh mẽ và là nguồn cảm hứng cho nhân vật của Dennis Hopper trong phim Apocalypse Now. Mời các bạn xem bộ ảnh về Tim mới được đăng trên tạp chí The Guardian.
Image Credit: CNN
Nhiếp ảnh gia nổi tiếng thế giới, người ghi lại rất nhiều khoảnh khắc đáng nhớ về Chiến tranh Việt Nam - Tim Page được cho là một trong những nhân vật huyền thoại về ảnh chiến tranh Việt Nam. Khi nói về các nhiếp ảnh gia gắn bó với Việt Nam thời chiến và có những tác phẩm để đời, giúp định hình về cuộc chiến thì không thể thiếu tên ông. Đây là một nhiếp ảnh gia có tinh thần tự do và quả cảm.
Ông sinh ra tại Kent, Vương quốc Anh vào ngày 25-5-1944, là con trai của một thủy thủ đã hy sinh trong Thế chiến thứ hai. Sau đó, ông được nhận làm con nuôi nhưng về sau cũng không tìm được mẹ ruột của mình. Năm 17 tuổi, Tim Page rời nước Anh vì muốn phiêu lưu và để lại một bức thư có nội dung: "Cha mẹ thân mến, con đang rời nhà đến châu Âu hoặc có lẽ là hải quân và sau đó là thế giới. Không biết con sẽ đi trong bao lâu".
Tim Page vượt qua cả châu Âu tới Trung Đông, Ấn Độ, Nepal và kết thúc hành trình ở Lào khi cuộc chiến Đông Dương mới bắt đầu. Ông đặt chân đến Việt Nam vào năm 1965 ở tuổi 21 và dành phần lớn thời gian đưa tin về chiến tranh Việt Nam cho các tạp chí và hãng tin như Time and Life, UPI, Paris Match hay AP. Ông nhanh chóng trở thành một trong những phóng viên ảnh nổi tiếng và dũng cảm nhất của cuộc chiến.
Thời gian sau đó, Tim Page thường xuyên quay lại Việt Nam để chụp ảnh các nạn nhân của chất độc da cam, một chất gây ung thư và nhiều hậu quả khác do quân đội Mỹ rải ra trong thời điểm chiến tranh.
Theo báo The Guardian, năm 1991, Tim Page còn thành lập Quỹ Tưởng niệm Báo chí Đông Dương (IMMF), chuyên bán các tin bài của các phóng viên về khu vực Đông Dương trong 30 năm xung đột để gây quỹ đào tạo nhiếp ảnh gia trẻ Việt Nam. Mời các bạn xem lại những bức ảnh lịch sử mang đầy ký ức của ông được sưu tầm lại của báo The Guardian.
Trực thăng y tế của Mỹ đang bay qua làn khói màu hồng để sơ tán những người sống sót đang bị thương của trung đoàn dù 173 bị phục kích tại Chiến khu C – căn cứ của đội Việt Cộng, được gọi là Tam Giác Sắt, năm 1965 (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
s
Biệt động quân QLVNCH (quân đội miền Nam Việt Nam), được hỗ trợ bởi máy bay trực thăng, băng qua bãi cỏ dài trong một cuộc tấn công vào Plains des Joncs, Việt Nam, 1965 (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Chiếc trực thăng của Hoa Kỳ cất cánh từ một bãi đất trống gần trại Du Cơ SF, Việt Nam, năm 1965. Những người lính bị thương cúi xuống trong đám bụi của chiếc trực thăng đang rời đi. Đoàn xe quân sự đang trên đường giải vây trại thì bị phục kích (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Nhiếp ảnh gia người Anh, Tim Page, bị thương khi đang ở trên tàu tuần duyên Mỹ Point Welcome, bị máy bay Mỹ bắn nhầm ngoài khơi bờ biển miền Nam trong chiến tranh Việt Nam, tháng 12 năm 1966 (Ảnh: Express Newspaper/Getty Images)
Năm 1966, ngay khi bị thương do một quả lựu đạn phát nổ gần Tim Page, ông được người bạn thân nhất ở Việt Nam - nhiếp ảnh gia Sean Flynn, con trai của ngôi sao điện ảnh Errol Flynn - đưa tức tốc đến bệnh viện. Các mảnh vỡ găm vào từ quả lựu đạn đã được rút ra khỏi mặt ông. Do đó, ông phải rời Việt Nam để tiếp tục phục hồi sức khỏe. Sau khi vết thương lành, nhiếp ảnh gia này lại chụp ảnh Chiến tranh Sáu ngày Ả Rập-Israel trước khi quay trở lại Việt Nam vào năm 1968.
Một người lính Đại Hàn Dân Quốc bên cạnh một gia đình Việt Nam ở phía bắc Bông Sen, Việt Nam, 1966
Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images
Các thành viên của Sư đoàn Dù 173 Hoa Kỳ chạy nhanh tới trực thăng sơ tán y tế tại Chiến khu D, Việt Nam, 1966
Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Tim Page, đầu quấn băng, được đưa vào xe jeep cứu thương ở Đà Nẵng, miền Nam Việt Nam, ngày 23 tháng 5 năm 1966. Page và hai nhân viên thông tấn khác bị thương do mảnh lựu đạn khi họ rời trụ sở quân nổi dậy trong một ngôi chùa Phật giáo sau khi cuộc họp báo không thành hiện thực. Giúp cáng là Thiếu tá Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ Michael Styles, trái, và Sean Flynn, một nhiếp ảnh gia tự do và là con trai của cố diễn viên điện ảnh Errol Flynn. Ảnh: AP
Góc nhìn qua ống kính fish-eye của một phi công nhảy dù thuộc Quân đoàn 2, Pleiku, Việt Nam, 1967. Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Đoàn quay phim CBS phỏng vấn lính Mỹ, Đường Tây Ninh, Việt Nam, 1967
Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Thông qua Tim Page, hình ảnh Việt Nam xuất hiện trên các ấn phẩm trên khắp thế giới trong những năm 1960. Ông bị thương nặng 4 lần, lần nguy hiểm nhất là bị một mảnh đạn găm vào đầu nên phải mất nhiều tháng mới có thể hồi phục.
Hơn thế, Tim Page chính là nguồn cảm hứng cho Dennis Hopper thủ vai nhiếp ảnh gia liều lĩnh trong bộ phim về Chiến tranh Việt Nam chiếu rạp vào năm 1979 của đạo diễn Francis Ford Coppola - Apocalypse Now.
"Tôi đã nghe nói về ông ấy ngay cả trước khi tôi đến Việt Nam", nhà báo Michael Herr viết trong cuốn Dispatches xuất bản năm 1977.
Trong cuốn sách The Vietnam War: An Eyewitness History, Sanford Wexler nói về Tim Page như sau: "Page được biết đến như một nhiếp ảnh gia có thể đi bất cứ đâu, bằng bất cứ phương tiện nào, chụp nhanh trong bất kỳ điều kiện nào".
Trụ sở Sư đoàn 8 bị tàn phá trong khu vực Chợ Lớn của Sài Gòn sau cuộc pháo kích và giao tranh trong cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968 (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Tại Việt Nam thời đó, Tim Page ông còn chạy xe gắn máy ra tiền tuyến và leo lên trực thăng để chụp những bức ảnh đầy bụi bay bên dưới cánh quạt, cảnh những ngôi làng Việt Nam tan hoang vì bom đạn, hẻm núi đầy xác các chiến sĩ. Những bức ảnh để đời của ông còn được đăng trên nhiều tạp chí lừng danh như Life, Time, Paris Match...
“Thật là một nơi tuyệt vời nhưng lại có chiến tranh, nơi có nhiều phụ nữ đẹp, thức ăn ngon, bãi biển tốt nhất”, Page chia sẻ trên báo Toronto Globe and Mail vào năm 2016.
Vào tháng 4.1969, trong khi thực hiện nhiệm vụ cho tờ Time and Life, Tim Page đã có mặt trên một chiếc trực thăng hạ cánh khẩn cấp để giải cứu những người lính Mỹ bị thương. Ông theo một trung sĩ ra khỏi trực thăng để bốc những người bị thương. Trung sĩ giẫm phải mìn và cụt cả hai chân. Tim Page bị mảnh đạn găm vào phía trên mắt phải. Ông cố gắng xoay sở để thay ống kính trên máy ảnh của mình và chụp một vài tấm ảnh trước khi gục xuống trên trực thăng. Tim ông đã ngừng đập ba lần trong khi bác sĩ ước tính ông chỉ sống được vài phút.
Một gia đình chạy trốn khỏi cuộc giao tranh ở khu vực Chợ Lớn của Sài Gòn trong cuộc tấn công Tết Mậu Thân năm 1968. Chợ Lớn, hay khu Phố Tàu, là một khu chợ có người Việt gốc Hoa sinh sống chủ yếu (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Một đám đông lính Mỹ tham gia chiến tranh Việt Nam cổ vũ tại chương trình lưu diễn Bob Hope đã đến thăm Việt Nam vào Giáng sinh năm 1968 (Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images)
Một lính Mỹ thuộc Trung đoàn 8, ngồi trên xe bọc thép chở quân, trú ẩn dưới chiếc ô màu hồng ở Sài Gòn trong cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân, 1968 (Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images)
Lính Mỹ rời miền Bắc Việt Nam trên một chiếc xe bọc thép chở quân sau cuộc đột kích Long Tom gần Cồn Tiên, Việt Nam, 1968
Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images
Tim Page chụp một người lính Mỹ thuộc Sư đoàn 9 bị ném đá tại Tân An, Việt Nam, năm 1968. Credit: Tim Page/Corbis/Getty Images
Trong cuộc phỏng vấn năm 2013 trên CNN, Page đã nói về việc liệu những hình ảnh chiến tranh của mình có ủng hộ xung đột hay không và liệu ông ấy có bao giờ muốn tự xem lại một số cảnh kinh hoàng mà anh ấy ghi lại hay không:
"Bạn không nghĩ về bất kỳ vấn đề chính trị hay văn hóa nào," ông nói.
"Bạn đang ở ngoài đó thực tế phải đối mặt với bất kỳ điều kinh dị nào (đang) diễn ra, vì vậy hãy tiếp tục công việc và tìm ra khung hình ý nghĩa nhất có thể. Có lẽ đó là lý do tại sao chụp ảnh chiến tranh có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ, bởi vì không có cân nhắc chính trị nào. Bạn phản ảnh lại thực tế thô sơ nhất trước mặt mình."
Hai binh sĩ Hoa Kỳ thuộc Trung đoàn Kỵ binh Không quân số 1 thư giãn trên boongke khi đóng quân tại một vị trí chốt chặn phía bắc đồn điền Michelin, Việt Nam, 1969 (Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images)
Một cặp vợ chồng mới cưới tạo dáng bên ngoài khách sạn Campuchiaa ở Phnom Penh, Campuchia, năm 1970
Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Người đi bộ hỗ trợ tài xế ô tô gặp tai nạn ở Silver Lake, Mỹ, 1978
Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Một em bé Việt Nam đứng trong vũng nước bùn trên một khu đất trống bị trụi cây trong chiến tranh, ở Tây Ninh, Việt Nam, 1985. (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Một nhóm Phật tử đang diễu hành trong buổi lễ kỷ niệm 10 năm Ngày Giải phóng tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, ngày 30 tháng 4 năm 1985. (Ảnh: Tim Page/Corbis/Getty Images)
Một người lính Campuchia chờ đợi tại một phòng khám của ICRC ở Hồ Chí Minh để nhận một chiếc chân giả mới, ở Ho’ Ville, Việt Nam, 1989. (Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images)
Hai cụ bà lớn tuổi sau chiến tranh Việt Nam đeo huy chương của các thành viên gia đình đã hy sinh, năm 1995. Những người phụ nữ mất con trai và cả chồng; người phụ nữ bên trái mất năm người con trai và người kia mất ba người con. Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Một đám đông tụ tập trước bức tranh vẽ trên tường của Che Guevara trong lễ kỷ niệm 35 năm cách mạng Cuba, 1989
Ảnh: Trang Tim/Corbis/Getty Images
Bao quanh Page là lũ trẻ tại một quán cà phê ở Chimpou, Campuchia, ngày 27 tháng 11 năm 1991. Page đang tưởng nhớ những người bạn của mình đã bị bắt và có lẽ bị giết bởi lực lượng cộng sản gần cùng một địa điểm 21 năm trước
Ảnh: Jeff Widener/AP
Page tại nhà ở Maidstone, Kent, năm 1992
Ảnh: Nils Jorgensen/Shutterstock
Page tại nhà riêng ở Brisbane, Australia, 2010 (Ảnh: Robert Gilhooly/Alamy). Thường xuyên trở lại Việt Nam và Campuchia trong những năm sau chiến tranh, Tim Page cuối cùng chuyển đến Úc. Ông qua đời vì ung thư gan, thọ 78 tuổi.
Page mang theo một chiếc máy ảnh phim Leica M2 mà ông đã sử dụng từ năm 1964 trong chiến tranh Việt Nam, khi ông đến thăm mạng lưới đường hầm Củ Chi trong một chuyến tham quan có hướng dẫn viên, cách Thành phố Hồ Chí Minh 44 dặm, tháng 4 năm 2015. Mạng lưới đường hầm dài 124 dặm bao gồm khu sinh hoạt, ăn uống, hội họp, chiến đấu được sử dụng trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trong chiến tranh Việt Nam
Ảnh: Reuters/Alamy
Năm 2009, ông đã dành 5 tháng ở Afghanistan với tư cách là Đại sứ Hòa bình Nhiếp ảnh cho Liên Hợp Quốc. Ông cũng đến đưa tin về tình hình ở Đông Timor, quần đảo Solomon và cuối cùng quyết định về sống ở khu vực gần Brisbane (Australia), làm trợ giảng tại Đại học Griffith.
Vào thời điểm biết mình bị ung thư vào tháng 5, ông đã nỗ lực hoàn thành thêm 2 cuốn sách cũng như một kho lưu trữ các bức ảnh về chiến tranh.
Kho tài liệu đồ sộ của ông có ít nhất 750.000 bức ảnh mà ông đã chụp trong nhiều năm, bao gồm cả Việt Nam và các cuộc xung đột ở Trung Đông, Balkan, Afghanistan.
Tim Page từng nói với tờ Observer (Anh) vào năm 2001 rằng chiến tranh là “sự lãng phí của nhân loại… Tất cả những gì bạn thấy từ chiến tranh là đau khổ. Nạn nhân là ai? Mọi người tham gia chiến tranh đều là nạn nhân”.
Theo TheGuardian/Thannien/CNN